Η εκτίμηση της όρασης τις πρώτες ημέρες της ζωής ενός βρέφους γίνεται από το αντανακλαστικό της κόρης. Επίσης ο παιδοφθαλμίατρος μπορεί μετά από μυδρίαση να ελέγξει αν τα διαθλαστικά μέρη του ματιού, δηλαδή ο κερατοειδής και ο φακός είναι διαυγή και με τη βυθοσκόπηση να ελέγξει το βυθό του ματιού, δηλαδή το υαλοειδές –τον αμφιβληστροειδή και το οπτικό νεύρο. Αν όλα είναι φυσιολογικά τότε μπορούμε να πούμε ότι τα μάτια σαν όργανα δεν έχουν κάτι το παθολογικό. Ακόμη με μια ειδική εξέταση τη σκιασκοπία μπορούμε να ελέγξουμε αν υπάρχει κάποιο διαθλαστικό πρόβλημα, δηλαδή αν υπάρχει μυωπία –υπερμετρωπία ή αστιγματισμός.
Μετά τον 2ο μήνα της ζωής, τα βρέφη αναπτύσσουν το αντανακλαστικό της προσήλωσης, δηλαδή μπορούν να παρακολουθούν ένα φως ή ένα εντόνου χρώματος αντικείμενο. Κλείνοντας δε εναλλάξ το κάθε μάτι μπορούμε να έχουμε μία αδρή εκτίμηση αν τα δύο μάτια έχουν την ίδια οπτική οξύτητα.
Όταν έχουμε κάποια αμφιβολία για την καλή οπτική οξύτητα του βρέφους, μπορούμε με ένα ειδικό μηχάνημα να ελέγξουμε τον οπτικοκινητικό νυσταγμό και έτσι να έχουμε μία απάντηση για την οπτική οξύτητα του βρέφους.
Σε παιδιά 3 μηνών έως 1 έτους η οπτική οξύτητα ελέγχεται με τη σωστή προσήλωση και την παρακολούθηση των διαφόρων αντικειμένων μετά από επαλλάσσουσα κάλυψη, ώστε να διαπιστώσουμε αν υπάρχει διαφορά στην όραση μεταξύ των δύο ματιών και βέβαια με βυθοσκόπηση και σκιασκοπία για έλεγχο διαθλαστικών ανωμαλιών.
Επίσης ελέγχουμε μήπως υπάρχει κάποιος στραβισμός που μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι).
Σε παιδιά ηλικίας από 1 έως 21/2 ετών ο έλεγχος της οπτικής οξύτητας είναι πολύ πιο εύκολος. Η σωστή προσήλωση, ανεύρεση μικρών αντικειμένων μετά από επαλλάσσουσα κάλυψη, η σκιασκοπία, ο έλεγχος στραβισμού, η βυθοσκόπηση, ο έλεγχος στη σχισμοειδή λυχνία, είναι εξετάσεις που μπορούμε με απόλυτη σιγουριά να βεβαιωθούμε για τη σωστή όραση των παιδιών, παρ’ ότι ακόμη δεν μπορούν να πουν αριθμούς.
Στην ηλικία άνω των 21/2 ετών ο παιδοφθαλμίατρος μπορεί στην πλειονότητα σχεδόν των παιδιών να ελέγξει την οπτική τους οξύτητα με ειδικά οπτότυπα , ειδικά για παιδιά.
Αν διαπιστώσει κάποια μειωμένη όραση με την ειδική εξέταση της σκιασκοπίας μπορεί να βρει ακριβώς το υπάρχον διαθλαστικό πρόβλημα και να δώσει τα σωστά γυαλιά χωρίς να χρειάζεται η συνεργασία του παιδιού.
Η έγκαιρη διάγνωση της οπτικής οξύτητας στα βρέφη και στα μικρά παιδιά είναι εύκολη, απλή και ανώδυνη από τον ειδικό παιδοφθαλμίατρο και η γρήγορη αντιμετώπιση κάθε προβλήματος μπορεί να αποβεί σωτήρια για την τελική έκβαση της όρασης του παιδιού και την αποφυγή της αμβλυωπίας, δηλαδή του τεμπέλικου ματιού.
