Παλιότερα οι γονείς που ενδιαφέρονταν πραγματικά για τα παιδιά τους φρόντιζαν να τους παρέχουν το φαγητό τους, τα αναγκαία ρούχα τους, αλλά και την αγάπη τους, που κυρίως εκδηλώνετο με την ενασχόληση μαζί τους. Οι γονείς συζητούσαν και έπαιζαν με τα παιδιά τους και γενικά αφιέρωναν αρκετό χρόνο γι’αυτά. Οι παππούδες – οι γιαγιάδες και τα άλλα μέλη της οικογένειας, τα οποία αν δεν συγκατοικούσαν έμεναν συνήθως κοντά, κάλυπταν τα κενά, διηγώντας στα παιδιά παραμύθια ή ιστορίες από την ζωή τους. Το σχολικό διάβασμα χρειάζετο λίγες ώρες για να τελειώσει και έτσι περίσσευε αρκετός χρόνος για παιχνίδι πριν το βραδυνό ύπνο, που και αυτός ήταν χορταστικός γιατί άρχιζε νωρίς.
Έτσι την επόμενη ημέρα το παιδί ήταν ήρεμο, διότι είχε εκτονωθεί αφού την προηγούμενη ημέρα είχε παίξει αρκετά, και είχε καθαρό μυαλό, αφού είχε κοιμηθεί καλά.
Ας δούμε τι γίνεται σήμερα.
Οι γονείς είναι πολυάσχολοι, απουσιάζουν από το σπίτι τους πάρα πολλές ώρες, βλέπουν τα παιδιά τους πολύ λίγη ώρα ή καθόλου τις καθημερινές, και τα παιδιά ζούνε μόνα τους ή με αλλοδαπές οικιακές βοηθούς. Έτσι ζούνε στον δικό τους κόσμο και όταν τα Σαββατοκύριακα οι γονείς προσπαθούν να μιλήσουν με τα παιδιά τους, βλέπουν ότι δεν έχουν τίποτε κοινό και έτσι η αποξένωση γίνεται μεγαλύτερη. Τα παιδιά από την άλλη πλευρά είναι φορτωμένα με υπερβολικά πολύ σχολική εργασία. Σε αυτή θα πρέπει να προστεθεί η εκμάθηση μιας ή δυο ξένων γλωσσών, η ρυθμική, το πιάνο, και τα ιδιαίτερα φροντιστήρια.
Οι γονείς τρέχουν όλη την εβδομάδα για να εξοικονομήσουν περισσότερα χρήματα, πιστεύοντας ότι κάνουν το καθήκον τους, αφού προσπαθούν να εξασφαλίσουν τις καλύτερες συνθήκες για ένα επιτυχημένο μέλλον των παιδιών τους, στην ουσία όμως χάνουν την σωστή και ουσιαστική επικοινωνία με τα παιδιά τους. Όσα δεν μπόρεσαν αυτοί να επιτύχουν στη ζωή τους, έχουν την απαίτηση να τα επιτύχουν τα παιδιά τους.
Η μικρή ή μεγάλη επιτυχία του παιδιού τους συνήθως δεν ανταμοίβεται με «μπράβο» αλλά συγκρίνεται με αντίστοιχη επιτυχία του εξαδέλφου ή του γείτονα και έτσι το παιδί δεν αποκομίζει την ικανοποίηση που έμφυτα αναζητά.
Οι γονείς πάσχουν από τελειομανία και συνήθως δεν καταλαβαίνουν ότι αυτή καταντά ανυπόφορη αλλά και επικίνδυνη.
Η τελειομανία των γονέων συνήθως αφορά υλικά πράγματα και δεν μπορούν να καταλάβουν ότι το παιδί τους περισσότερο έχει την ανάγκη της προσοχής τους, της συντροφιάς τους και του χρόνου τους. Πολλοί γονείς γίνονται πιεστικοί χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι βλάπτουν την υγεία των παιδιών τους όπως πρόσφατα Βρετανοί επιστήμονες διεπίστωσαν.
To παιχνίδι θεωρείται περιττό ή ίσως και κακό, διότι γίνεται σε βάρος της σχολικής εργασίας των φροντιστηρίων και των εξωσχολικών μαθημάτων. Οι γονείς καμαρώνουν για τα παιδιά –αστέρες- που μεγαλώνουν, τα παιδιά όμως σκέπτονται την χαμένη παιδική ηλικία τους και συχνά γεμίζουν τα ιατρεία των ψυχιάτρων.
Είναι αλήθεια ότι σήμερα τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν σωστή γενική παιδεία και να εξοικειωθούν με τις νέες τεχνολογίες, και φυσικά να μάθουν μια ξένη γλώσσα. Αυτά απαιτούν σωστή παρακολούθηση του σχολικού προγράμματος, το οποίο όμως θα πρέπει να παρέχει πλήρες και επαγγελματικά αξιοποιήσιμες γνώσεις και όχι αποστήθιση κειμένων. Ίσως θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις του εκπαιδευτικού προγράμματος ώστε οι πράγματι αυξημένες γνώσεις που σήμερα απαιτούνται, να εξασφαλίζονται μέσα από το σχολικό πρόγραμμα και να μη χρειάζονται φροντιστήρια που και χρήματα απαιτούν αλλά και πολύς χρόνος χάνεται.
Η ενασχόληση του παιδιού με άλλα πλην των ανωτέρω και γενικά ο ελεύθερος χρόνος του, θα πρέπει να οργανώνεται έτσι που να είναι αποδοτικός και συγχρόνως και διασκεδαστικός για το παιδί. Και αυτό επιτυγχάνεται αν γίνεται με την ελεύθερη συναίνεση του παιδιού. Ποτέ οι δραστηριότητες του παιδιού δεν πρέπει να αποτελούν ευκαιρία απαλλαγής από τη ζωντανή παρουσία του γονέα.
Τα παιδιά ΠΡΕΠΕΙ να αφιερώνουν αρκετό χρόνο για παιχνίδι. Ας μην ξεχνάμε ότι παιδί σημαίνει παίζω. Το παιχνίδι για το παιδί είναι σοβαρή και απαραίτητη απασχόληση. Όσοι ασχολούνται με το παιδί (γονείς – δάσκαλοι – ψυχολόγοι) συμφωνούν ότι το παιχνίδι μαθαίνει και διασκεδάζει. Βοηθάει στη σωστή κριτική, οξύνει την περιέργεια, την δημιουργικότητα, την επικοινωνία, την άμιλλα και την δικαιοσύνη. Του μαθαίνει τον ανταγωνισμό, την συναλλαγή, την δικαιοσύνη και την αδικία, την πονηριά και την τιμιότητα, την αξία της προσπάθειας και του αγώνα, και την επιβράβευση.
Καιρός είναι οι γονείς να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο για τα παιδιά τους, οι δάσκαλοι – καθηγητές να ασκήσουν με περισσότερο ζήλο το λειτούργημά τους, ώστε μέσα στο σχολικό ωράριο να παρέχονται στα παιδιά οι απαιτούμενες γνώσεις και το Υπουργείο να τροποποιήσει το σχολικό πρόγραμμα ώστε να είναι σύγχρονο και αξιοποιήσιμο επαγγελματικά.
Ιωάννης Νικολόπουλος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδικός Παιδο-οφθαλμίατρος
